Ergens, hier heel ver vandaan, ligt een stadje zoals geen andere en tegelijk zoals alle andere. Het is een oud stadje, gelegen in een lange, brede, vruchtbare en heuvelachtige vallei, niet ver van een indrukwekkend bergmassief. Het stadje is nauwelijks groter dan een dorp, maar is precies groot genoeg om een betoverende varieteit aan bouwstijlen te herbergen. Oude, middeleeuwse vakwerkhuisjes met de karakteristieke houten balken in wit leem, een statige gotische kerk, bakstenen arbeidershuisjes aan knusse steegjes, verrassend onderbroken door parkjes, plantsoentjes en pleintjes met fontein. Gezellige buurtkroegjes op de hoek met muziek, gelach en geanimeerde gesprekken geven het stadje een gemoedelijke sfeer.
De winkelstraat is eigenlijk geen straat, maar een brink: een marktplein van gras, met een cirkel van kastanjebomen, die de grond hebben bezaaid met goudkleurig blad en warmroodbruine kastanjes. Hier omheen een rijke schakering aan gebouwtjes, allemaal zo weggehaald uit een Disneyfilm zo lijkt het. Op het gras een kleinschalige kermis met gesuikerde appels op stok, lekker ouderwetse spelletjes als blikgooien met pitzakjes en het raden van het aantal kauwgomballen in een Weckpot, die je wint als je het juiste aantal hebt geraden.
De avond is net gevallen en het sneeuwt net voldoende om alle geluiden te dempen naar een romantisch niveau en aan te vullen met zacht geknerp van de voetstappen van de mensen op straat.
Toch is dit alles niet wat dit stadje anders maakt dan andere stadjes met een knusse binnenstad rond een brink, omringd door knusse steegjes en gezellige buurtjes, gelegen in een wijdse, heuvelachtige, vruchtbare vallei nabij bergen. Wat dit stadje zo anders maakt, is de speelgoedwinkel.
De speelgoedwinkel van Dietmarsch, zoals met sierlijke krulletters op de twee etalageruiten staat te lezen. Blikken uithangbordjes aan beide zijden van de winkel omarmen het stukje stoep voor de winkel, met de trapgevelentree van drie treden. Het gietijzeren hek ervoor gegoten in een vlechtwerk van dunne, wijde tralies en allerhande popfiguren, cadeautjes, lachende gezichtjes en de naam Dietmarsch, in dezelfde sierlijke letters als op de etalages.
De winkel hangt vol met de bonte verzameling van speelgoed van nu, speelgoed van honderdvijftig jaar geleden en alles wat daar tussen zit. Dietmarsch heeft al het speelgoed ooit; er bestaat geen speelgoed dat uit de mode raakt. Volgepropte rekken, lange planken vol met poppen, boeken, puzzles, spellen, speelgoed van hout, blik en plastic. Electronisch speelgoed, mechanisch, pneumatisch, je noemt het – het is er. Je mag ook overal aan zitten, alles mag je uitproberen en dat levert zo een drukke, maar fijne geroezemoes, gelach, gezoem, gekwetter, gepiep en muziek op.
Het is een winkel waar je al bij voorbaat een zoete weemoed voelt, zelfs als je er nog nooit geweest bent. Het geluid van het rinkelende belletje als de deur opengedaan wordt, de geur van natte kokosmat waar je het sneeuw van jouw schoenen op afveegt om de oude, krakende, houten vloer van de winkel niet nog gladder te maken dan die al is.
Ook is het de winkel waar het verschil gemaakt wordt tussen zij die hebben en zij die niet hebben, maar ook waar dat verschil wordt goedgemaakt: buiten staan de kinderen en ouders die het te krap hebben om het zich te veroorloven naar binnen te gaan. Binnen, de anderen. Toch beleven ze allen plezier aan wat ze zien, ieder binnen de kaders van wat ze kennen, kunnen en mogen. Af en toe komen kinderen naar buiten met armenvol grote geschenken voor de komende feestdagen. Met eerbied maakt iedereen buiten plaats voor ze. Zo nu en dan draaien ouders zich om als ze de drie treden zijn afgedaald, wenden zich tot de toeschouwers en grijpen in hun diepe jaszakken en delen gul snoepgoed, kleine speelgoedjes en kleingeld uit.
Het is Dietmarsch zelf die deze traditie in het leven heeft geroepen: iedereen die het zich kan veroorloven speelgoed te kopen voor zichzelf, kan het ook voor een ander.
En in Dietmarsch’ opinie is kunnen en zullen hetzelfde.
Speelgoedwinkel (c) 2015, Tonny van Wijhe
◊ Inzending voor de schrijfwedstrijd “Wintervertellingen” (2015) van Heel Nederland Schrijft
◊ Inzending voor de “Nederland Leest Korte Verhalen Schrijfwedstrijd 2015” van Nederland Schrijft (600+ inzendingen)